Netcad’de objeleri toplu olarak shapfile dosyasına dönüştürmek için gerekli aşamalar;

• Bağlantı yöneticisi aracıyla access veritabanı (.mdb uzantılı) oluşturulur.
• Bağlantı yöneticisine oluşturarak bağlamış olduğumuz veritabanında shapfile dosyası oluşturmaya uygun tablo veya tablolar oluşturulur. Tablolara varsa eklemek istediğimiz kolonlar eklenir. Bu tabloların adları sınıf adlarına karşılık gelmektedir.
• Tabloyla ilişkilendirmek istediğimiz netcad objelerinin ‘GIS Sınıfı’ değerlerine ilgili tablonun sınıf adı girilir. Toplu obje değiştir yöntemiyle bu işlem toplu olarak yapılabilir.
• Tabloyla ilişkilendirmek istediğimiz netcad objelerinin her birinin ‘GIS Bağlantı Anahtarı’ değerleri düzenlenir. Bu değerler tabloya eksiksiz aktarım için aynı ‘GIS Sınıfı’ değerlerine sahip objeler arasında benzersiz olmalıdır. Pratik olması için makrodan yararlanılabilir.
• Bağlantı yöneticisi sınıf tanımları sekmesinden ilgili sınıfın öznitelik tablosu açılarak ‘GIS İlişki Sihirbazı’ aracı çalıştırır ve istenilen objelerin veritabanına aktarılması sağlanır.
• ‘Proje/Yardımcı İşlemler/Yaz’ aracının ‘Vektör’ sekmesinden ‘Shape(*.shp)’ seçilerek ‘Tamam’ a tıklanır ve bu şekilde bağlantı yöneticisinin sınıf tanımları sekmesinde aktif olarak seçili olan sınıfın shapfile dosyasına dönüştürülmesi tamamlanır.
• Eğer türkçe karakterlerin ArcGIS programında sağlıklı görünmesi isteniyor ise shapfile dosyasına dönüştürmeden önce ilgili makro yardımıyla tablolarda düzenleme işlemi yapılır.

Burada alanlar için tabaka adları ve alanların öznitelik tablosuna otomatik olarak eklendiği örnek shapfile dosyası oluşturma anlatılacaktır.

1- Veri Tabanı Oluşturma

• ‘Araçlar/Bağlantı Yöneticisi’ ne tıklanarak ‘Bağlantı Yöneticisi’ penceresi açılır.

• ‘Bağlantı Yöneticisi’ penceresinden ‘Bağlantılara’ sağ tıkanır ve çıkan seçeneklerden ‘Veri Tabanı Oluştur’ a tıklanarak ‘Veritabanı Sihirbazı’ penceresi açılır. Pencereden ‘Yeni veritabanı yaratmak istiyorum.’ seçeneği seçili iken seçenek altındaki çekme menüden tercihen ‘Access 5.0 dosyası’ seçimi yapılır ve ‘Sonraki’ butonuna tıklanır.

• Gelen ekrandan ‘Dosya Adı:’ bölümünden ‘…’ butonuna tıklanarak farklı kaydet penceresi açılır ve istenen dizin seçilip ‘.MDB’ uzantılı dosya adı (‘deneme.MDB’) girilip ‘Kaydet’ butonuna basılır. ‘Bağlantı Adı:’ bölümüne herhangi bir isim (‘deneme’) girilir ve ‘Sonra’ butonuna tıklanır. Gelen ekranda gösterilen bilgiler doğruysa ‘Bitir’ butonuna tıklanır ve gelen bilgilendirme ekranından ‘Tamam’ butonuna tıklanarak veritabanı oluşturma işlemi tamamlanır.

2- Shapfile Dosyası Oluşturmaya Uygun Tablo Oluşturma

• Veritabanı başarılı bir şekilde oluşturulduktan sonra ‘Bağlantı Yöneticisi’ penceresinden ‘Bağlantılar’ altından oluşturmuş olduğumuz veritabanı bağlantısı(‘deneme’) altındaki ‘Tablolar’ a sağ tıklanır ve ‘Yeni Tablo’ seçeneğine tıklanarak ‘Tablo Düzenleyici [Yeni Tablo]’ penceresinin gelmesi sağlanır.

• Tablonun shapfile dosyası oluşturmaya uygun hale gelmesi için ‘Tablo Düzenleyici [Yeni Tablo]’ penceresi içerisindeki boş alana sağ tıklanır ve gelen seçeneklerden ‘Tablo Şablonu Yükle/NETCAD SPATIAL’ seçeneğine tıklanıp gelen uyarı penceresinden ‘Kabul’ butonuna tıklanır. Şablon yüklemesinden sonra 6 adet sütunun eklendiği görülecektir.

• Tablo düzenleyici ekranındaki boş alana sağ tıklayıp ‘Kolon Ekle’ seçeneği ile istediğiniz kolonları(sütunları) ekleyebilirsiniz. Bu tablomuzda değerlerini objelerden otomatik olarak alan ‘TABAKA’ ve ‘ALAN’ kolonları eklenecektir. Pencere üzerindeki boş alana sağ tıklanıp ‘Kolon Ekle’ seçeneğine tıklanır ve ‘Kolon Düzenleyici’ penceresi bizi karşılar. ‘Genel Özellikler’ sekmesinden ‘Kolon Adı:’ değerine ‘TABAKA’ girilir, ‘Kolon Tipi:’ ‘Karakter Dizisi (String)’ seçilir, ‘Uzunluk’ ‘20’ girilir. (Uzunluğun giriş yapılacak değerlerden en uzun karaktere sahip değerin karakter sayısına eşit veya ondan fazla olması beklenir.) Kolon özellikleri girildikten sonra değerleri otomatik alacak ayarın yapılması için ‘Bağlantı Yöneticisi Özellikleri’ sekmesine geçilir. Buradan ‘Güncelleme Kodu:’ ‘$TABAKA’ seçilir ve ‘Tamam’ butonuna tıklanır. Aynı şekilde ‘Kolon Adı:’ ‘ALAN’, ‘Kolon Tipi:’ ‘Reel Sayı (Float)’ ve ‘Güncelleme Kodu:’ ‘$ALAN’ olan ‘ALAN’ kolonu eklenir.

• Tablo şablonu yükleme ve iki kolon eklemenin ardından tablo düzenleyici penceresinde 8 adet kolon görünecektir. Pencere üzerindeki ‘Tamam’ butonuna tıklanarak ‘Tablo Adı’ penceresi görüntülenir. Bu pncereden tablo adı ‘ALAN’ olarak girilip ‘Tamam’ butonuna tıklanır. (Tablo adının GIS Sınıfı adına karşılık geldiğini unutmayınız. Benzer işlemlerle birden fazla tablo ekleyebilirsiniz. Örnek olarak alan objeleri için ‘ALAN’, nokta objeleri için ‘NOKTA’ ve çizgi objeleri için ‘CIZGI’ adında tablolar ekleyebilirsiniz.)

• İşlemler başarı ile yapıldığında ‘Bağlantı Yöneticisi’ penceresinin ‘Bağlantı Tanımları’ sekmesinde ‘Bağlantılar/deneme/Tablolar’ altında ‘ALAN’ adlı tablo ve ‘Bağlantı Yöneticisi’ penceresinin ‘Sınıf Tanımları’ sekmesinde ‘ALAN’ adlı sınıf görülecektir.

 

3- GIS Sınıfı Değerlerini Düzenleme

• ‘Düzenle’ menüsünden ‘Toplu Obje Değiştir’ aracına tıklanır ve ‘ALAN’ sınıfına eklenecek objeler seçilir. Daha sonra gelen ‘Toplu Obje Değiştir’ penceresinden ‘GIS Sınıfı’ seçilip çekme menüden ‘ALAN’ adlı sınıf seçilir ve ‘Tamam’ butonuna tıklanarak objelerin ‘GIS Sınıfı’ tanımlamaları yapılır. (Eğer aynı sınıfa tanımlı başka objelerin bulunma ihtimali varsa ‘Toplu Obje Değiştir’ aracıyla tüm objeler seçilip ‘GIS Sınıfı’ bölümü işaretlenip değeri boş bırakılarak önceden tanımlı sınıfların kaldırılması sağlanır.) (Shapfile dosyasına dönüştürme işleminin sağlıklı olması içi aynı sınıfta aynı tipteki objeler bulunmalıdır. Yani alan tipinde shapfile oluşturulacaksa objelerin kapalı alan, çizgi tipide shapfile oluşturulacaksa objelerin açık alan veya çizgi, nokta tipinde shapfile oluşturulacaksa objelerin nokta tipinde olması gerekir.)

4- GIS Bağlantı Anahtarı Değerlerini Düzenleme

• ‘GIS Bağlantı Anahtarı’ değerleri tabloda ‘OBJECTID’ değerine karşılık gelmekte olup tüm objelerin tabloya sağlıklı aktarılması için benzersiz olması yani aynı sınıftaki her objenin ‘GIS Bağlantı Anahtarı’ birbirinden farklı olmalıdır. Bunun için ekteki rar dosyası içerisindeki ‘GIS Bağlantı Anahtarı.nvb’ adlı makro dosyası çalıştırılır (makro nasıl çalıştırılır), ardından gelen seçim ekranından aynı sınıfa aktarılacak objeler seçilip sağ tık ile işlem onaylanır. (Bu işlem ile seçilen tüm objelerin ‘GIS Bağlantı Anahtarı’ değerlerine 0’dan başlayarak sıra ile sayı girilir.)

5- Objeleri Veri Tabanına Aktarma

• ‘Bağlantı Yöneticisi’ penceresinden ‘Sınıf Tanımları’ sekmesine geçilir. Daha önce oluşturulan ‘ALAN’ adlı tablonun karşılığı olan ‘ALAN’ sınıfına sağ tıklanır ve ‘Tablo’ seçeneğine tıklanır (Ya da ‘ALAN’ sınıfına çift tıklanır). Açılan öznitelik tablosunda boş bir yere sağ tıklanır ve ‘GIS İlişki Sihirbazı’ seçeneğine tıklanır ve ‘Spatial Kayıt Güncelle’ penceresi açılır.

• ‘Spatial Kayıt Güncelle’ penceresinde ‘Tabloda kaydı olmayan NCZ objeleri için kayıt oluşturulsun.’ seçeneği seçili durumdayken ‘Sonraki’ butonuna tıklanır. Sıradaki pencerede ‘İşleme giren NCZ objeleri silinsin.’ Seçeneğinin işareti kaldırılmış vaziyette ‘Bitir’ butonuna tıklanır ve ardından veri tabanına eklenen objelerin bilgilerinin öznitelik tablosuna eklendiği gözlemlenir.

• Eğer ‘Bağlantı Yöneticisi’ penceresinde ‘Alan’ adlı sınıfın geometri tipinin alan olduğunu gösteren kırmızı renkli dörtgen simgesi belirmediyse sınıf üzerine sağ tıklanır ve ‘Özellikler’ seçeneğine tıklanır. Açılan ‘Sınıf Özellikleri’ penceresinden ‘Geometri Tipi:’ ‘Alan’ seçilir ve ‘Tamam’ butonuna tıklanır. Böylece ‘Bağlantı Yöneticisi’ penceresi içerisindeki sınıf adında ilgili simgenin belirdiği gözlemlenecektir. (‘Geometri Tipi:’ oluşturulmak istenen shapefile dosyasının tipine göre ‘Nokta’, ‘Çizgi’ veya ‘Alan’ seçilebilir.

6- Shapfile Dosyası Oluşturma

• ‘Bağlantı Yöneticisi’ penceresinin ‘Sınıf Tanımları’ sekmesinde ‘ALAN’ adlı sınıf aktif olarak işaretli iken ‘Proje/Yardımcı İşlemler/Yaz’ aracının ‘Vektör’ sekmesinden ‘Shape(*.shp)’ seçilir. Ardından ‘Tamam’ butonuna tıklanır ve ‘Dosya Yaz’ penceresi görüntülenir.

• ‘Dosya Yaz’ penceresinde ilgili dizin seçilip ‘Dosya Adı:’ kısmına ‘.shp’ uzantılı dosya adı (deneme.shp) girilir ve ‘Kaydet’ butonuna tıklanır. Gelen uyarı penceresinden ‘Tamam’ butonuna tıklanır. Ardından yazmanın gerçekleşip gerçekleşmediğine dair bilgi mesajı açılacaktır. Eğer başarılı şekilde shapfile dosyası oluşturamadıysanız buıraya kadar yaptığınız aşamaları kontrol ediniz.

7- Sahpfile Dosyası İçin Türkçe Karakterleri Değiştirme

• Netcad 5.X sürümlerinde oluşan shapfile dosyasının kodlama dili utf-8 olmadığı için ArcGIS te düzgün görüntülenememektedir. Düzgün görüntüleme yapabilmek için 6. aşamadan önce ekteki rar dosyası içerisindeki ‘Shapfile İçin Tablo Düzenleme.nvb’ makrosundan yararlanabilirsiniz. Öncelikle sağlıklı düzenleme yapılabilmesi için ‘Bağlantı Yöneticisi’ penceresinden ‘Bağlantı Tanımları’ sekmesinden düzenleme yapılacak tablonun bulunduğu bağlantıya(deneme) sağ tıklanır ve ‘Bağlantıyı Kes’ seçeneğine tıklanarak bağlantı kesilir. Daha sonra makro çalıştırılır. Sıra ile bağlantı adı, tablo adı, benzersiz değer içeren sütun ve düzenleme yapılacak sütun seçimi yapılır. Tabaka adlarında türkçe karakter bulunduğu için düzenleme yapılacak kolon olarak ‘TABAKA’ kolonu seçilmiştir. Düzenleme işlemi yapıldıktan sonra 6. aşama aynen uygulanır.